اصول کلی خرید و فروش سهام در بورس
اصل اول: بر اساس اطلاعات معتبر تصمیم گیری
کنید؛ نه شایعات.
طبیعتاً بررسی همه جانبه عوامل اثرگزار بر قیمت سهام،
نیازمند بهره‌گیری از اطلاعات دقیق، جامع و معتبر است. به همان اندازه که استفاده
از اطلاعات معتبر در تصمیم‌گیری سرمایه گذاران تأثیر مثبت دارد؛ بهره‌مندی از
اطلاعات غیرمعتبر و شایعات نیز می‌تواند منافع سرمایهگذاران را به خطر بیندازد.
از این جهت لازم است سرمایهگذاران همواره برای کسب
اطلاعات به منابع رسمی و معتبر تکیه نمایند. مراجعه به پایگاه‌های اطلاع‌رسانی
رسمی بورس مانند www.tsetmc.com
و
wwwbourse.ir
و
www.seha.ir
نیز می‌تواند در ارائه اطلاعات
دقیق برای سرمایهگذاران بسیار مفید باشد.
اصل دوم: با دید وسیع و بلند مدت در بورس
سرمایه گذاری کنید.
عملکرد بورس در سالهای گذشته حاکی از این است سرمایه‌گذارانی
که با دید وسیع و آگاهانه وارد این بازار شده‌اند، توانسته‌اند سود قابل قبولی از
این بازار بدست آورند.
همچنین بر اساس آمارها، مجموع بازده سهام در بلند مدت از
بازده بازارهایی مانند مسکن، ارز و طلا بیشتر بوده است. گرچه ممکن است گاهی اوقات
بازده کوتاه مدت این بازارها از بورس پیشی گرفته باشند. تاریخچه سرمایهگذاران
موفق نیز در دنیا نشان می‌دهد بازده‌های بزرگ با خرید و نگهداری سهام ارزنده و
ارزان در افق زمانی بلندمدت بدست می‌آیند و نگاه کوتاه مدت در سرمایه‌گذاری و
پیروی از جو بازار اغلب به نتایج قابل قبول منجر نمی‌شود. لذا با دید بلندمدت
سرمایه‌گذاری نموده و چنانچه پس از بررسی به این اطمینان رسیدید که سهام ارزشمندی
را خریده‌اید، نگران نوسان مقطعی قیمت سهام خود نباشید.
اصل سوم: همواره مراقب سهام خود باشید.
با وجودی که در اصل قبل توصیه شد که برای سرمایه‌گذاری
بلند مدت برنامه داشته باشید و به نوسانات مقطعی قیمت سهام توجه نکنید، اما این
تفکر در صورتی صحیح است که با بررسی کامل اطلاعات به این نتیجه رسیده باشید که سهامتان
همچنان ارزشمند است. اگر پس از بررسی این اطمینان بوجود آید که سهام مناسبی را
خریداری نکرده‌اید و یا اینکه با توجه به تغییر برخی متغیرهای مؤثر بر قیمت سهام،
احتمالاً روند آن رو به کاهش است، باید ضمن بازنگری در ترکیب سهام خود، سهامی را
که شرایط مناسبی ندارند فروخته و به جای آن سهام دیگری را که در وضعیت مطلوبی قرار
دارد خریداری نمایید.
اصل چهارم: سبدی از سهام متنوع تشکیل دهید.
باید بدانیم که هر اندازه در سبد سرمایه‌گذاری سهام شرکت‌های
مختلف از صنایع متنوع، بیشتر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری کاهش خواهد یافت. با طرح یک
مثال، موضوع را اندکی بیشتر توضیح می‌دهم. دو سرمایه‌گذار را در نظر بگیرید که
اولی تمام پول خود را در سهام یک شرکت وارد کننده قطعات خودرو سرمایه‌گذاری کرده
است. اما سرمایه‌گذار دوم، نصف پول خود را در سهام شرکت وارد کننده قطعات خودرو و
نصف دیگر را در سهام یک شرکت صادرکننده محصولات پتروشیمی، سرمایه‌گذاری کرده است.
کاملاً مشخص و واضح است که افزایش نرخ ارز، به دلیل آنکه هزینه‌های شرکت وارد
کننده قطعات خودرو، دچار ضرر خواهد شد، اما سرمایه‌گذار دوم احتمالاً سود کرده و
یا حداقل زیان را خواهد کرد، زیرا نیمی از سهامش کاهش قیمت و نیمی دیگر، افزایش
قیمت داشته است. هر اندازه سبد سرمایه‌گذاری متنوع‌تر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری
کاهش یافته و احتمال کسب بازده پایدار برای سرمایه‌گذار افزایش خواهد یافت.
اصل پنج: با سرمایه مازاد خود سهام بخرید.
برخی افراد پس از شنیدن اخبار مربوط به رشد متوالی شاخص‌های
بورس و افزایش قیمت سهام، در یک رفتار هیجانی، سرمایه ضروری زندگی خود مانند خانه،
خودرو و ... را فروخته و یا با قرض گرفتن از دیگران، اقدام به خرید سهام می‌کنند.
چنین رفتاری به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، چون بورس همواره در معرض افت و خیز
قراردارد و وارد کردن سرمایه ضروری زندگی در بورس، می‌تواند سرمایه‌گذار را در این
نوسان دچار تزلزل و اضطراب نماید و تا جایی که ممکن است با تحمل زیان، مجبور به
خروج از بورس شود. اما افرادی که سرمایه مازاد و پس‌اندازهای خود را وارد بورس می‌کنند،
طبیعتاً در برابر افت و خیزهای بورس، قدرت تحمل و آرامش بیشتری داشته و در تصمیم‌گیری‌های
خود منطقی‌تر عمل می‌کنند.
بنابراین، تنها آن بخش از سرمایه خود را به خرید سهام
اختصاص دهید که در صورت کاهش قیمت سهام، نه خللی بر زندگی شما وارد کند و نه آرامش
روحی شما و خانواده‌تان را به مخاطره بیاندازد.
اصل ششم: با افراد متخصص مشورت کنید.
با توجه به اینکه عوامل بسیار متنوع بر قیمت سهام تأثیر
دارد، تجزیه و تحلیل این عوامل و تصمیم‌گیری بر اساس آن نیز به تخصص و مطالعه‌ی
دقیق نیاز دارد.
اگر قصد دارید بصورت مستقیم سهام خرید و فروش کنید اما تخصص
و اطلاعات کافی در این خصوص ندارید، حتماً با افراد خبره و دارای صلاحیت مشورت
کنید.
برای اشخاصی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار بورس دارند،
آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات رایج در این بازار اهمیت بسزایی دارد. از اینرو، در
بخش پایانی با برخی از این مفاهیم آشنا می‌شویم:
نماد: نماد
در واقع نام اختصاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. مانند نماد شرکت فولاد
خوزستان در بورس، فخوز است. یا نماد شرکت پتروشیمی خارک در بورس نماد شخارک است.
فعالان بورس عمدتاً بجای استفاده از نام کامل شرکت ها، نماد آنها را به کار می
برند.
توقف نماد: گاهی
اوقات معاملات سهام برخی شرکت ها در بورس به صورت موقت متوقف می شود.در این حالت
اصطلاحاً می گویند نماد شرکت متوقف شده است.
مجمع عمومی: به
گردهمایی سهام داران و مدیران شرکت به منظور تصمیم‌گیری در خصوص مسائل مهم شرکت
مجمع عمومی گفته می‌شود. سهامداران شرکت متناسب با میزان سهم خود در مجامع حق رأی
دارند.
مجامع شرکت‌ها به دو دسته تقسیم
می‌شوند: مجمع عمومی عادی سالیانه، مجمع عمومی فوق العاده
هیأت مدیره شرکت موظف است هر سال یک
بار سهامداران شرکت را دعوت کرده و گزارش عملکرد سالیانه خود را به سهامداران
ارائه نمایند که به این مجمع عمومی عادی سالیانه می‌گویند. به جز مجمع عمومی عادی
سالیانه هر مجمع دیگری که توسط شرکت برگزار شود، مجمع عمومی فوق‌العاده نام دارد.
سال مالی: دوره یک سالهای است که مبنای
محاسبه سود و زیان و سایر گزارش‌های مالی شرکت می‌باشد.
صورت سود و زیان:
یکی از مهمترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت میزان سودآوری آن
شرکت است. هر اندازه میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در
بورس بیشتر باشد می‌تواند یکی از نشانه‌های ارزنده بودن آن شود.
پیش بینی سود:
شرکت‌ها معمولاً در پایان هر سال مالی، بودجه سال آینده خود را منتشر
می‌نمایند. به عنوان مثال، شرکت الف در پایان سال 1390 پیش بینی می‌کند که در
پایان سال 1391 به ازای هر سهم، 200 تومان حاصل کند. این پیش بینی برای سرمایه
گذاران اهمیت ویژه ای دارد، زیرا می تواند چشم انداز شرکت را حداقل برای یک سال آینده
مشخص نماید.