آشنایی با سرمایه گذاری در بورس
واژه «سرمایه گذاری» حوزه وسیعی از فعالیت‌ها را شامل می‌شود. اوراق قرضه،
گواهی سپرده، سهام عادی یا صندوق‌های مشترک و گاه دارایی‌های مشهود مانند طلا و
اشیاء قیمتی می‌تواند به عنوان سرمایه باشد. سرمایه‌گذاری دارای درجات مختلف ریسک‌پذیری
است و هر شهروند می‌تواند با توجه به شرایط خود اقدام به سرمایه‌گذاری نماید.
سرمایه‌گذاری عبارت است از تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی که برای مدتی
در زمان آینده نگهداری خواهد شد. به بیانی دیگر سرمایه‌گذاری مستلزم مطالعه و
مدیریت ثروت است. از طرفی هدف سرمایه‌گذاری مالی کسب بیشترین سود یا بازده ممکن
است، البته به حداکثر رساندن سود چندان ساده نیست. اغلب سرمایه‌گذاران برای بدست
آوردن بالاترین بازده با موانع بسیاری چون خطرگریز، کبمود زمان، فقدان مهارت و
دیگر شرایط نامساعد بازار مواجه هستند، چه بسا موفقیت‌هایی که نه تنها منتهی به
سود بلکه منجر به ضرر و زیان هم گردد.
اگر با دید واقع بینانه‌تر نگاه کنیم، سرمایه‌گذاری دو هدف عمده را دنبال می‌کند:
الف) به حداکثر رساندن سود
ب) به حداقل رساندن زیان مربوط به آن
حال سوال این است! برای فعالیت در بورس چه باید کرد؟
فعالیت در بورس به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. در شیوه مستقیم،
خود فرد اقدام به خرید و فروش انواع اوراق می‌نماید. این شیوه برای کسانی که دانش
و تجربه کافی دارند بسیار مناسب است. در شیوه غیر مستقیم، افراد حرفه‌ای به جای
خود فرد اقدام به خرید و فروش اوراق می‌نماید که به کسانی که اطلاعات کافی از بورس
ندارند توصیه می‌شود از این شیوه استفاده نمایند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری
برای سرمایه‌گذاری با ارقام پایین و متوسط، خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
بهترین گزینه است. این صندوق‌ها دارای انواعی با سود تضمینی و بدون سود تضمینی هستند.
در صورتی که فرد قصد دارد با رقم بالاتری اقدام به سرمایه‌گذاری نماید می‌تواند به
شرکت‌های سبدگردان مراجعه کند. سبدگردانی فرآیندی است که بر مبنای آن شرکت
سبدگردان طی قراردادی مشخص به جای فرد اقدام به خرید فروش اوراق بهادار می‌نماید.
به عبارتی سبدگردانی تصمیم به فروش، خرید یا نگهداری اوراق بهادر به نام
سرمایه‌گذار معین توسط سبدگردان در قالب قرارداد مشخص و به منظور کسب انتفاع برای
سرمایه‌گذار است. سبدگردان در ازای ارائه‌ی این خدمات از سرمایه‌گذاری کارمزد
دریافت می‌کند. بنابراین شرکت‌های سبدگردانی شرکت‌هایی هستند که دارای نیروهای
متخصص در زمینه بورس بوده و به وکالت از سرمایه‌گذاران، اقدام به تشکیل و مدیریت
سبد سرمایه‌گذاری برای آنها می‌نمایند. سرمایه‌گذاران می‌توانند تلاش کنند میان
طیف وسیعی از اوراق بهادر، آنهایی را که دارای بازده بالایی هستند انتخاب کنند.
البته در این انتخاب ریسک را نیز باید در نظر بگیرند. آنها با استفاده از فرآیند دو
مرحله اوراق بهادار را مورد تجزیه و تحلیل و مدیریت قراردادی می‌دهند. مهمترین
تفاوت سبدگردانی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری این است که در سبدگردانی سرمایه‌گذار
خود مستقیماً مالک سهام و سایر اوراق بهادر خواهد شد و سبدگردان صرفاً به وکالت از
وی اقدام به خرید و فروش اوراق بهادر می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذار دقیقاً می‌داند
که در سبدگذاری او سهام کدام شرکت و از هر سهم به چه میزان وجود دارد در حالی که
در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، فرد به طور غیر مسقیم مالک سهام و سایر اوراق بهادر
خریداری شده توسط صندوق می‌شود. بدین ترتیب سرمایه‌گذار، سهام یا اصطلاحاً واحدهای
سرمایه‌گذاری صندوق را خریداری و مدیر صندوق با وجوه حاصل از فروش واحدهای سرمایه‌گذاری،
اقدام به خرید سهام و سایر انواع اوراق بهادر می‌نماید.
پس همانطور که مشخص شد، سبدگردان یک شخص حقوقی است نه شخص حقیقی. در حال حاضر
علاوه بر برخی شرکت‌های کارگزاری که مجوز ارائه خدمات سبدگردانی را از سازمان بورس
و اوراق بهادار دریافت کرده‌اند چند شرکت سبدگردانی هم به صورت مستقل با اخذ مجوز از
سازمان بورس تاسیس شده‌اند که سرمایه‌گذاران با مراجعه به آنها می‌توانند از خدمات
سبدگردانی بهره‌مند شوند.
براساس مقررات، سبدگردان موظف است قبل از تشکیل سبد سرمایه‌گذاری برای فرد
میزان ریسک‌پذیری وی را ارزیابی کرده و سبد سرمایه‌گذاری متناسب با میزان ریسک‌پذیری‌اش
را تشکیل دهد.
همچنین سبدگردان موظف است برای ارائه خدمات به سرمایه‌گذار با وی قراردادی
مشخص منعقد کند. در این قرارداد مواردی همچون میزان تعهدات سبدگردان در قبال
سرمایه گذار، میزان کارمزدی که سرمایه‌گذار باید در ازای دریافت خدمات به سبدگردان
پرداخت کند و همچنین نحوه گزارش‌دهی مشخص می‌شود. میزان کارمزد در خدمات سبدگردانی
نیز بر اساس توافقات میان سرمایه‌گذار و سبد گردان و در چارچوب سقف تعیین شده توسط
سازمان بورس، مشخص و در قرارداد ذکر می‌شود.
در خاتمه ذکراین نکته لازم است که
آگاه باشیم برای موفقیت در بازار سرمایه از تصمیمات هیجانی پرهیز نماییم. انجام معاملات
هیجانی که در اثر جوهای کاذب بر بازار رخ می‌دهد در اغلب موارد با پشیمانی همراه
است. هر خرید و فروشی که دربازار بورس رخ می‌دهد باید براساس اطلاعات و بر مبنای
دلایل منطقی و اصولی باشد تا بهترین تصمیم برای معامله شکل بگیرد.