تامین پایدار
منابع، پیش‌نیاز شکوفایی
امروزه توسعه صنعت فولاد کشور با چالش‌هایی متعدد
و زیرساختی روبه‌روست. تامین پایدار مواد اولیه یکی از چالش‌های مهم واحدهای
فعال در زنجیره فولاد کشور محسوب می‌شود که موجب شده است تحقق چشم‌اندازهای مربوط
به تولید 55 میلیون تن فولاد در سال 1404 با تردیدهایی بسیار مواجه شود. در چنین شرایطی،
توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه بالادست و تامین کننده مواد اولیه ضروری به نظر می‌رسد. شرکت
صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد، که یکی از اصلی‌ترین تامین‌کنندگان مواد
اولیه و یکی از واحدهای بزرگ فعال در حوزه بالادست و زنجیره فولاد به شمار می‌آید، در راستای
تامین پایدار منابع و نهاده‌های تولید گام
برمی‌دارد. سرمایه‌گذاری در معادن
سنگ‌آهن سنگان و توسعه بومی‌سازی در زمره اقدامات این شرکت محسوب می‌شوند که مسیر
تولید پایدار را برای آن هموار ساخته‌اند.
در عصر
کنونی، تحولات و تغییرات زیادی در محیط کسب‌وکارها رخ داده و فضایی رقابتی میان بنگاه‌های اقتصادی ایجاد شده است.
به همین دلیل، لازمه پایداری و توسعه هر کسب‌وکار در وهله اول شناسایی
تغییرات و چالش‌های پیشِ‌روست تا با اتخاذ رویکرد مناسب به منظور چاره‌اندیشی برای معضلات موجود و
حل کردن آن‌ها، مسیر حرکت خود برای تولید پایدار را هموار کند.
با توجه
به کاربردهای گسترده فولاد در صنایع مختلف، صنعت فولاد به صنعتی استراتژیک در جهان
مبدل شده است. روند فزاینده مصرف فولاد در سراسر جهان و تعدد تولیدکنندگانش بازار
فولاد را به بازاری رقابتی تبدیل کرده که لازمه حضور در آن، تولید محصولاتی با
بالاترین کیفیت و حداقل بهای تمام‌شده است. ایران در تولید این فلز استراتژیک از مزیت‌های نسبی فراوانی از جمله
انرژی ارزان، ذخایر ارزشمند معدنی سنگ‌آهن، نیروی کار جوان و متخصص و موقعیت جغرافیایی برخوردار
است که این امر می‌تواند نقشی مهم و موثر در تقویت صنعت فولاد و حضور کشور در میان
تولیدکنندگان بزرگ جهان داشته باشد.
در سال‌‌های اخیر، صنعت
فولاد رشدی قابل توجه داشته و صنعتی ارزآور برای کشور بوده است. در واقع رشد این
صنعت می‌تواند
عاملی برای کاهش وابستگی به ذخایر غنی نفت در رشد اقتصادی محسوب شود. علاوه بر
این، از ارتباط توسعه صنعت فولاد با توسعه سایر صنایع نمی‌توان غافل ماند. به همین
دلیل، تدوین سیاست‌هایی که شرایط مطلوبی را برای تولید و توسعه پایدار این صنعت فراهم کنند
بسیار اهمیت دارد.
موانعی اثرگذار
مواد
اولیه یکی از مولفه‌های کلیدی در تولید به شمار می‌رود و تامین پایدار مواد اولیه عاملی مهم برای برقراری
تعادل و توازن در زنجیره تولید محسوب می‌شود. در صنعت فولاد، نهاده‌های اصلی تولید را می‌توان مواد اولیه، انرژی،
تکنولوژی، تجهیزات و زیرساخت‌ها دانست که در اکثر این حوزه‌ها در کشور چالش جدی وجود دارد.
اگرچه ایران در زمینه تامین مواد اولیه در زمره کشورهای برخوردار از ذخایر سنگ‌آهن محسوب می‌شود، می‌توان گفت که تامین مواد اولیه
یکی از چالش‌های اصلی اغلب واحدهای فعال در زنجیره فولاد کشور است. ریشه‌یابی این مسئله، کم‌توجهی به بحث اکتشاف و سرمایه‌گذاری در این حوزه را نشان می‌دهد که این مسئله موجب شده تا
بخش بالادستی به‌خصوص بخش معدن با چالش‌های متعددی مواجه شود. مسئله‌ای که می‌تواند آینده و تحقق اهداف
صنعت فولاد ایران را، به رغم پتانسیل‌های ارزشمند کشور، با ریسک‌های بزرگی مواجه سازد. می‌توان گفت که لازمه برون‌رفت از این وضعیت، اهتمامی
جدی از سمت نهادهای بالادستی برای حل معضلات بخش اکتشاف و ارتقای جذابیت این حوزه
برای سرمایه‌گذاران است که می‌تواند تضمین‌کننده تامین پایدار مواد اولیه این صنعت باشد.
دیگر چالش
اساسی امروز زنجیره فولاد کشور تامین زیرساخت‌ها، به‌ویژه در حوزه انرژی و حمل‌ونقل است. صنعت فولاد سهم
بالایی را از مصرف برق کشور ندارد؛ با این حال، در زمان اوج مصرف و ناتوانی شبکه
برق به تامین نیاز کشور، قطع کردن برق صنایع فولادی نخستین راه‌حل برای مدیریت مصرف برق کشور
محسوب می‌شود. این
مسئله آسیب‌های مالی شدیدی را هم برای بخش‌های پایین‌دستی این صنعت و هم برای صنایع بالادستی، شامل تولیدکنندگان
گندله و آهن اسفنجی به عنوان صنایع مرتبط و تامین‌کننده مواد اولیه، در پی
دارد.
در حوزه
زیرساخت‌های حمل‌ونقل نیز باید توجه داشت که
برای صنعتی در ابعاد زنجیره فولاد، روش حمل ریلی از بسیاری جنبه‌ها، مثلا ظرفیت بالاتر و
هزینه‌های حمل
بسیار پایین‌تر، بر روش‌های جاده‌ای مزیت دارد. با این حال، توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های حمل ریلی کشور بسیاری از واحدهای فعال در زنجیره فولاد
را بر آن داشته است تا برای حمل مواد اولیه و محصولات خود از روش حمل جاده‌ای استفاده کنند که این امر
تاثیر بسیار زیادی بر بهای تمام‌شده آن‌ها خواهد داشت.
در چشم‌انداز 1404 توسعه، احداث 25
هزار کیلومتر خطوط ریلی و حمل 202 میلیون تن بار توسط این سیستم پیش‌بینی شده است که از این میزان
105 میلیون تن به بخش معدن و صنایع معدنی و فولادی تعلق خواهد داشت. این در حالی
است که مجموع طول خطوط ریلی کشور هم‌اکنون در بهترین حالت به 14 هزار کیلومتر می‌رسد و با توجه به فاصله
موجود، پیش‌بینی تحقق این اهداف چندان منطقی نخواهد بود. این مسئله خود ریسکی جدی برای
زنجیره فولاد کشور در زمینه 55 میلیون تن فولاد ایجاد می‌کند که باید مورد توجه قرار
گیرد.
طلوعی دوباره
امروزه
چالش‌های موجود
در فعالیت و توسعه صنعت فولاد، به عنوان صنعتی نقش‌آفرین در اقتصاد کشور، ضرورت
ایجاد توازن در زنجیره تولید را نمایان می‌سازد. شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد یکی از شرکت‌های تابعه هلدینگ فولاد
خوزستان است و در حوزه بالادست زنجیره فولاد نقش‌آفرینی می‌کند. این شرکت، که از مزیت
نزدیکی و دسترسی به معادن سنگ‌آهن سنگان (در محدوده استان خراسان رضوی) بهره می‌بَرَد، یکی از تولیدکنندگان
بزرگ گندله و آهن اسفنجی کشور به حساب می‌آید.
شرکت
صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد، با برخورداری از کارخانه‌های سنگ‌شکن و خردایش سنگ، کنسانتره‌سازی و گندله‌سازی، همواره در تلاش بوده
است که در زنجیره فولاد نقش‌آفرینی مستمر و فعال داشته باشد و در مسیر توسعه حرکت کند.
کارخانه سنگ‌شکن شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد برای تولید 5 میلیون تن
کنسانتره طراحی شده و به مرحله اجرا رسیده است. هریک از کارخانه‌های کنسانتره و گندله‌سازی از ظرفیتی معادل 5/2
میلیون تن برخوردارند و کنسانتره تولیدشده این شرکت دارای کیفیتی بالا (عیار 67
درصد) است. این شرکت، با داشتن سهم 5/2 میلیون تنی از 48 میلیون تن تولید گندله
کشور، به حل کردن بخشی از مشکل کمبود این ماده کمک می‌کند.
از آنجایی
که تولید و توسعه پایدار یکی از استراتژی‌های شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر به شمار می‌رود، این شرکت با گام‌های اجرایی توانسته است به
دستاوردهای قابل توجهی دست یابد. این شرکت خلق ارزش افزوده در راستای توسعه صنعت
فولاد و به دنبال آن، کمک به رشد اقتصادی کشور را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار داده است. به
همین دلیل، یکی از اقدامات این شرکت برای تامین مواد اولیه مورد نیازش سرمایه‌گذاری در معادن سنگان
به منظور تامین مواد اولیه این شرکت است. همچنین برای پیوستگی تولیدات خود، از
واحد انباشتی با ظرفیت انبارش 600 هزار تن
سنگ‌آهن بهره می‌برد.
دیگر گام
مهم این شرکت برای تامین پایدار نهاده‌های تولید، بومی‌سازی قطعات است. شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد،
با علم به اهمیت بومی‌سازی قطعات و تجهیزات در شرایط حال حاضر اقتصادی کشور و پیشروی در مسیر
خودکفایی، در این حوزه سرمایه‌گذاری قابل توجهی کرده که این امر صرفه‌جویی 8 میلیون یورویی برای
شرکت به همراه داشته است. ناگفته نماند که بیش از 50 درصد تجهیزات کارخانه گندله‌سازی احداث‌شده در این شرکت ساخت داخل
کشور است که این امر نویدبخش خودکفایی زنجیره فولاد در کشور خواهد بود.
محمد مدنی‌فر
مدیرعامل شرکت سیمیدکو