طب کار رشته ای تخصصی است با وظایف گوناگون، که با رشته های بهداشت حرفه ای، ایمنی، ارگونومی، سم شناسی، اپیدمیولوژی، روانشناسی و پرستاری تعامل و ارتباط متقابل دارد و نیز با سایر تخصص های پزشکی مانند ریه، گوش و حلق و بینی، پوست، روماتولوژی، ارتوپدی، توانبخشی و روانپزشکی همبستگی دارد. برای موفق بودن در طب کار لازم است اصول پیشگیرانه با دید بالینی و تشخیصی و درمان تلفیق شود. توجه به تاریخ پزشکی در رشته های گوناگون در درک نحوة دستیابی به پیشرفتهای آن تأثیر بسزایی دارد.
واحد طب صنعتی
شرکت فولاد خوزستان با قدمتی بیست و هشت ساله، از سال 1370 شروع به کار نموده و از
نیمه دوم سال 1393 که ساختمان فعلی طب صنعتی به بهره برداری رسید، این امکان فراهم
شد تا آزمایشات و معاینات کارکنان قراردادی که بالغ بر چهار هزار نفر بودند، در کنار
کارکنان رسمی که در آن زمان حدود دوهزار و 800 نفر بودند به صورت یکپارچه انجام پذیرد.
به بیانی دیگر
طب کار، رشته ای از طب است که با ادغام جنبه های بالینی و اجرایی و نیز در نظر داشتن
محیط و شرایط شغلی افراد و گروهها به نیازهای مربوط به سلامت فرد می‌پردازد. فعالیت‌های
انجام شده در واحد طب صنعتی شامل شناسایی، ارزیابی، درمان، کنترل و پی گیری درمان و
همچنین پیشگیری از بیماریها و صـدمات مرتبط با کار می‌باشد. اساساً این رشته، از جنبه
تنوع اعمال و نحوه آموزش و اعطای صلاحیت به متخصصین مربوطه با بسیاری از تخصص‌های دیگر
رشته پزشکی متفاوت است.
البته راه‌های
مختلفی برای ارائه ی خدمات فوق الذکر وجود دارد که یکی از مهمترین آنها "استقرار
مراکز تخصصی طب کار" بمنظور ارائه متمرکز خدمات سلامت شغلی به شاغلین تحت پوشش
است.
با توجه به اهمیت
این موضوع، فرصتی پیش آمد تا به دفتر رئیس طب صنعتی شرکت فولاد خوزستان برویم و با
وی گفتگویی داشته باشیم.
*جناب آقای دکتر
محمودی لطفاً خودتان را برای خوانندگان معرفی بفرمائید؛
کامران محمودی،
فارغ التحصیل دکترای پزشکی عمومی از دانشگاه جندی شاپور اهوازدر سال 82 و درحال
حاضر رئیس طب صنعتی و بهداشت حرفه‌ای شرکت هستم. در همان سال با مصاحبه‌ای که انجام شد جذب بخش بهداشت و درمان
شرکت شدم. از بدو ورود به بخش یادشده در اسناد پزشکی و خدمات درمانی، به عنوان پزشک در درمانگاه خانواده و سپس به عنوان پزشک طب صنعتی
مشغول به کار شدم و از سال 1390 تاکنون هم به عنوان رئیس واحد طب صنعتی و بهداشت حرفه
ایی در خدمت همکاران و کارکنان شرکت می باشم.
·
به عنوان
پزشکی که تخصص کاری تان در زمینه طب صنعتی است تعریفی جامع از طب صنعتی بفرمائید و
توضیح دهید روند پایش طب صنعتی در صنعت فولاد چگونه انجام می شود؟
طب صنعتی، شاخه
ای تخصصی از طب است که به بررسی روابط موجود بین سلامت کارگر، توانایی انجام کار، شرایط
و محیط فیزیکی، شیمیایی و اجتماعی محیط کار می پردازد.؛ اعم از اینکه این بیماریها جسمی باشندیا روحی،
روانی.
در طب صنعتی، کارکنان
در بدو استخدام تحت معاینات و آزمایشات کامل قرار می گیرند و در صورت تایید صحت و سلامتی،
فرد در سازمان استخدام می شود. در مرحله بعد کارکنان در دوره های زمانی مشخص تحت معاینه
قرار گرفته و در صورت بروز بیماری های مرتبط با نوع شغل تحت درمان قرار می گیرند که
این درمان ممکن است تغییر شغل یا جابجایی فرد باشد. طب صنعتی با طب عمومی وجوه اشتراک
زیادی دارند اما پزشک طب صنعتی به بیماریهای شغلی نیز توجه دارد، بیماریهایی که
ناشی از عوامل بیماریزای محیط کار می باشند.
معمولا کارکنان
فنی و کادر اداری، به صورت سالانه پایش می شوند. اطلاعاتی که از این معاینات جمع آوری
می شود در پرونده پزشکی فرد و نیز سیستم ذخیره و نگهداری می شود که در صورت لزوم مورد
استفاده قرار خواهد گرفت.
دکتر محمودی ادامه
داد: در این واحد آزمایش هایی فراتر از آن‌چه از سوی وزارت بهداشت ابلاغ می گردد انجام
می شود. معایناتی چون، ارزیابی‌های شنوایی، سیستم تنفسی، معاینات عمومی ( اندازه گیری
علائم حیاتی- فشار خون- قد- وزن ) و آزمایشات پاراکلینیکی (قند و چربی خون ، تستهای
عملکرد کلیه، کبد و آزمایش شمارش سلولهای خونی و ادرار و آزمایشات تخصصی مانند اندازه
گیری مارکرهای بیماری بدخیم پروستات و .... )، بررسی کارشناسی بهداشت حرفه‌ای در خصوص
شرایط محیط کاری و الزامات آنها مبنی بر استفاده از لوازم حفاظت فردی، معاینات جسمی
و همچنین انجام مشاوره های تخصصی مورد نیاز از جمله سلامت قلب برای کلیه کارکنان بالای
چهل سال و ارزیابی‌های روانشناسی انجام می‌شود.
·
جناب دکتر
لطفاً انواع معاینات طب کار را بیشتر توضیح دهید.
خدمت شما عرض
کنم انواع معاینات طب کار به این صورت است:
1- معاینات بدو استخدام؛ اولین مرحله معایناتی است
که در زمان جذب نیرو انجام می‌شود. این معاینات بمنظور سنجش توانمندی‌های جسمانی، روحی
روانی و اجتماعی شاغل و بکارگیری فرد در کار متناسب با توانمندی‌های وی انجام می گیرد؛
البته این مسئله هنگام طرح موضوع در مراجع قانونی اهمیت بیشتری پیدا می کند. آن‌چنان
که بر اساس ماده 90 قانون تأمین اجتماعی برای شاغلین الزامی است .
تعیین وضعیت سلامت
عمومی شاغل، بکارگیری نیروی انسانی در کار متناسب با توانمندی جسمی، روحی و روانی و
(Fitness For Work)، تهیه ی اطلاعات
پایه در زمینه سلامتی شاغل برای بررسی های مقایسه‌ای بعدی در معاینات ادواری، تهیه
و نگهداری کلیه ی اطلاعات پزشکی شاغل به منظور ارائه به مراجع قانونی در صورت نیاز
از جمله معاینات مرحله بدو استخدام است. بنابراین نحوه صحیح انجام این تست ها و انجام
معاینات بدو استخدام توسط مراجع و مراکز ذیصلاح امری بسیار حیاتی است.
2- معاینات ادواری؛ که هدف از انجام این معاینات
که مطابق ماده 92 قانون کار باید حداقل سالی یکبار برای هر شاغل انجام گردد، ارزیابی
مجدد سلامتی شاغل و تشخیص به موقع علائم بیماریهای شغلی یا تعیین تناسب شغلی شاغلین
می‌باشد.
3- معاینات پس از درمان:
این معاینات که
جزو معاینات تخصصی طب کار می‌باشد برای کلیه کارکنانی که بیش از 7 روز استعلاجی پیوسته
داشته باشند انجام می شود و در خصوص بازگشت مناسب فرد آسیب دیده از حادثه یا یک بیماری
(شغلی و غیر شغلی) به کار متناسب با توان جسمی و روانی وی استفاده می شود.
4- معاینات قبل از زمان بازنشستگی کارکنان که به
منظور تعیین وضعیت کلی سلامت شغلی فرد انجام می شود. اساساً این آزمایشات درباره
برخی عوامل زیان آور محیط کار که دارای عوارض دیررس یا طولانی مدت هستند (همچون آزبست،
سیلیس، پرتوهای یونیزان و ...) دارای اهمیت ویژه‌ای است.
·
لطفاً درباره
مقوله ی پیشگیری از بیماری ها که یکی از وظایف طب کار است نیز توضیحاتی برای
کارکنان ارائه دهید.
پیشگیری در طب
کار ، از سطوح مختلفی برخوردار است. در سطح نخست هدف از پیشگیری، جلوگیری از ابتلای
کارکنان به بیماریها اعم از شغلی و غیر شغلی می باشد. در این خصوص راهکارهای مختلفی
از جمله آموزش شیوه صحیح زندگی مانندکنترل وزن، عدم استعمال دخانیات، استفاده از لوازم
حفاظت فردی و .... به صورت چهره به چهره آموزش داده می شود. همچنین تشکیل کمیته های
تغذیه و سلامت با محوریت مدیریت‌های بهداشت درمان ایمنی و محیط زیست ، خدمات و امور
اجتماعی و با تمرکز بر مسایل تغذیه و ورزشی از سایر اقدامات مؤثر در پیشگیری اولیه
می باشد.
درسطح دوم پیشگیری
تلاش می شود تا ضمن تشخیص زودهنگام بیماری ها، با انجام اقدامات درمانی مؤثر از پیشرفت
آن و بروز عوارض جبران ناپذیر ممانعت بعمل
آید. البته در این مرحله به‌منظور تشویق کارکنان به انجام مشاوره‌های تخصصی مورد نیاز،
کلیه هزینه‌های تشخیصی بیرون از شرکت با فرانشیز رایگان برای کارکنان دائم و قراردادی
محاسبه و پرداخت می گردد.
و اما در سطح سوم،
تلاش می شود تا از ناتوانی و ازکارافتادگی کارکنان پیشگیری بعمل آید. در چنین مواردی،
پرونده ی افراد در کمیسیون پزشکی مطرح می‌شود و در خصوص جابجایی، محدودیت شغلی، انفکاک
و بکارگیری فرد در واحد جدید، در کمیته ی یادشده تصمیم‌گیری و اعمال نظر می‌شود.
امسال نیز همچون
سنوات قبل طب صنعتی بر اساس نتایج نظرسنجی سالیانه که توسط مدیریت آموزش، در دو سطح
(کارکنان و مدیران) انجام می گیرد، معیارها و شاخص‌های طب صنعتی، امتیاز بالایی کسب
نموده است که این نشان از کیفیت مطلوب خدمات ارائه شده به همکاران و رضایت ایشان می
باشد.
·
و اما حرف آخر؟
بنده در پایان
از حمایت های مدیریت HSE و تلاش بی
دریغ کلیه کارکنان واحد طب صنعتی تشکر می کنم. و این نکته را عرض کنم که برای واحد
طب صنعتی نیز همچون تمام واحدهای سطح شرکت، اهداف استراتژیک تعیین شده که جهت تحقق
این اهداف لازم است مواردی مانند الزام سازمانی کارکنان برای حضور در معاینات و حمایت
مدیران شرکت در خصوص اجرای مصوبات کمیسیون پزشکی و تأمین کمبود نیروی انسانی و
همچنین تجهیزات مورد نیاز طب صنعتی انجام شود تا با کمک آنها به اهداف مطلوب دست یابیم.
نکته آخر اینکه
ما مشتاقیم که پیشنهادات و انتقادات همکاران و خانواده های ایشان را برای ارتقا و بهبود
سرویس دهی دریافت نماییم.
·
جناب دکتر
محمودی، از حسن توجه و فرصتی که در اختیارمان قرار دادیم سپاسگزاریم و برایتان
آرزوی موفقیت داریم.
بنده
هم از گفتگویی که با هم داشتیم، تشکر میکنم و برای تمامی همکاران سرافراز فولاد
خوزستان آرزوی تندرستی و سلامتی دارم.
·
موفق باشید.
سپاسگزارم.